Ở Việt Nam, nếu nói đến Haruki Murakami thì đa số mọi người sẽ nhớ ngay đến Rừng Na Uy. Có lẻ đó là tác phẩm đầu tiên của Murakami được phát hành ở nước ta và đó (có vẻ) cũng là tác phẩm dễ đọc nhất trong những tác phẩm đã phát hành. Những tác phẩm (tiếng Việt) sau đó của ông hầu như không thu hút được lượng người đọc nhiều như Rừng Na Uy vì nhiều lý do: khó hiểu, dài dòng, rối rắm, và đôi khi khá ‘xàm’. Tuy nhiên, khi bản tiếng Việt 1Q84 phát hành sau một thời gian dài chờ đời thì lại thu hút được khá nhiều sự quan tâm của những người thích Murakami, và kết quả là phần lớn họ thất vọng tràn trề với bản tiếng Việt đó, nhưng đồng thời nó lại thu hút được 1 lượng fan Ngôn Tình khá đông đảo. Quả thật thì có thể nói những người yêu thích Ngôn Tình sẽ không thể nào thích đọc Murakami vì văn của ông không có những câu chuyện tình yêu diễm lệ đầy màu hồng và nước mắt lả chả cùng những câu từ sến rện. Nguyên nhân của sự yêu thích ‘ngược đời’ đó là do 1Q84 được dịch từ bản tiếng Trung, và bởi 1 dịch giả dịch sách Ngôn Tình. Và đó cũng là nguyên nhân tôi xếp bản tiếng Việt đẹp đẻ trên kệ sách và bấm bụng đi mua bản tiếng Anh về đọc.
1Q84 ngay từ khi phát hành tại Nhật đã tạo nên một cơn sốt lớn vì đó là tác phẩm đánh dấu sự trở lại văn đàn của Haruki Murakami sau 1 thời gian dài, đó cũng là tác phẩm dài nhất của ông. Đó cũng là lý do vì sao tôi đã rần rần đòi đi mua ngay từ ngày mới phát hành. Cơ mà bạn người yêu (cũ) rất tâm lý, ngay từ sáng ngày phát hành đã đạp cửa nhà đưa cuốn sách rồi. Tập 2 cũng tương tự. Còn bộ tiếng Anh là dạng Vintage collection box set chia nhỏ ra 3 cuốn luôn, bộ đó thì mua ở Thái. Giờ thì quay về với nội dung quyển sách nào. Nãy giờ xàm đủ rồi!
Những đánh giá sau đây hoàn toàn dựa trên ý kiến cá nhân và bản dịch tiếng Anh.
1Q84 lấy bối cảnh khoảng nửa cuối năm 1984 tại Nhật. Với hai nhân vật chính là Aomame và Tengo ở hai tuyến truyện song song, tương tự như những tiểu thuyết khác của Murakami. Aomame là một huấn luyện viên thể dục và quyền thuật, đồng thời là một sát thủ. Trong một lần thực hiện nhiệm vụ ám sát một người đàn ông, Aomame đã vô tình đi qua một ‘thông đạo’ để đến một thế giới song song mà ở đó có rất ít sự khác biết với thế giới bình thường. Đó là thế giới của năm 1Q84.
Tengo là một giáo viên dạy toán khá giỏi và được nhiều học sinh yêu thích, đồng thời anh cũng sáng tác tiểu thuyết để tham dự các giải thưởng dành cho các tác giả mới nhưng may mắn vẫn chưa mỉm cười với anh. Trong một lần tình cờ, số phận đưa đẩy Tengo tham gia vào ‘phi vụ’ viết lại quyển tiểu thuyết Air Chrysalis (aka Nhộng Không Khí – bản tiếng Việt) của của cô gái trẻ Fuka Eri để tham gia giải thưởng tác giả mới của một nhà xuất bản. Nội dung của quyển tiểu thuyết kỳ lạ cùng tài năng tái dựng câu chuyện của Tengo đã tạo thành chiếc chìa khóa mở ‘thông đạo’ đi vào năm 1Q84.
Với lối dẫn chuyện song song giữa hai tuyến nhân vật tuy khác xa nhau, nhưng số phận của họ lại trói chặt vào nhau như chưa từng bị tách rời. Từ một cái nắm tay vào buổi chiều ở lớp học, sau đó Tengo và Aomame chia cách nhau 20 năm nhưng trong lòng họ vẫn dành cho nhau một tình cảm đặc biệt. Đó có thể xem là tình yêu định mệnh của cuộc đời mà chính trong năm 1Q84 họ sẽ cùng nhau đi tìm một kết thúc cho tình yêu đó.
Khởi đầu cuộc hành trình đó chính là việc mở ‘thông đạo’ đi qua năm 1Q84 mà ở đó những người tí hon chi phối một giáo phái bí ẩn sống tách biệt với thế giới. Chính quyển tiểu thuyết Air Chrysalis đã khơi gợi bí mật của những người tí hon và sự hình thành của air chrysalis cũng như những tiếng nói kỳ bí mà giáo chủ của giáo phái nghe được. Đó chính là nguy cơ khiến những bí mật mà giáo phái đã dày công bảo vệ bao năm qua bị lộ. Giáo phái đã ra sức bảo vệ bí mật bằng cách ngăn chặn những quyển sách được phát hành cũng như ‘bịt miệng’ những người có liên quan đến quyển sách. Tuy nhiên cái chết đột ngột của giáo chủ đột ngột bị ám sát thì sự quan tâm của giáo phái lại thay đổi.
1Q84 có thể xem là tiểu thuyết phức tạp và nhiều bất ngờ nhất của Murakami . Ông đã dùng lại khá nhiều thủ pháp đã sử dụng trong những tiểu thuyết trước, kết hợp giữa những nhân vật kỳ lạ về cả cá tính cũng như cuộc đời và những điều huyền bí để tạo nên một bộ tiểu thuyết cuốn hút. Nếu bạn có đọc qua Kinh Thánh của Thiên Chúa giáo thì bạn sẽ bắt gặp nhiều đoạn lấy ý tưởng từ đó đặc biệt là bộ Khải Huyền.
Có lẻ do đây là bộ tiểu thuyết dài nhất của Murakami nên nhiều lúc có cảm giác hụt hơi và câu chuyện bị dẫn dắt dài dòng không đáng. Tuy nhiên việc miêu tả diễn biến tâm trạng nhân vật dài dòng cũng là một trong những đặc điểm của tiểu thuyết Murakami vì thế hầu hết tiểu thuyết nào cũng anh ấy thì tôi cũng bị hụt và ngừng đọc 1 thời gian rồi mới đọc tiếp được. Minh chứng rõ ràng nhất là bộ 1Q84 này tốn cũng phải gần nữa năm tôi mới đọc xong (dù 1 phần là đọc tiếng anh nên hơi bị ngán 1 chút). Kết thúc truyện vẫn còn nhiếu vấn đề bị bỏ ngõ và nhiều việc chưa được giải thích hết nên tạo cho tôi cảm giác hơi khó chịu 1 chút, nhưng mà như thế đôi lúc cũng hay vì người đọc có thể tự nhiên suy luận theo hướng mà bản thân mình thích.
không gian đa chiều của [Z] 